Operation Desert Farewell
( Centerline "SPECIAL"  September 1991 )

Onderstaande is een verslag van Jaap Dubbeldam uitgebracht via een "Speciale" editie van Centerline.  Dit verslag bevat de dagelijkse bewegingen, van de Amerikaanse terugtrekking uit Irak tijdens de Eerste Golfoorlog, op Vliegkamp Valkenburg.
 

 

Uit......
Het begon met de inval, van het Iraakse leger, in de rijke oliestaat Koeweit op 2 augustus 1990. Omdat de indringers zich niet zomaar uit hun nieuwe 'provincie' lieten terugsturen en de Amerikaanse regering een inval in buurland Saoedi-Arabië als reëel gevaar zag, werd een forse troepenmacht naar Saoedi-Arabië gestuurd waaronder ook het 7th Army Corps van de US Army dat was gelegerd in Zuidelijk Duitsland. De Amerikanen kozen Marine Vliegkamp Valkenburg als verzamelplaats voor de heli's die daar zouden wachten tot er een schip in de Rotterdamse haven was die gevuld kon worden met heli's om vervolgens verder te varen naar de Golf.

De heli's werden in groepen van twee tot dertien stuks overgevlogen naar Valkenburg. De eerste heli's arriveerden in november 1990 op Valkenburg en  zonder problemen (op wat dagen na dat er niet werd gevlogen vanwege bar slecht weer) , werden alle 401 heli's in vijf weken tijd via Valkenburg afgeleverd in de Rotterdamse haven.

......en thuis
Na het winnen van de oorlog werd vanwege de zeer goede ervaringen met Valkenburg en Rotterdam op de heenreis, door de Amerikanen besloten om ALLE heli's via deze weg terug te trekken naar hun thuisbasis. Er waren immers ook nog heli's via andere havens verscheept naar de Golf toe. In juli 1991 hadden de Amerikanen minder haast dan het jaar daarvoor maar de operatie verliep deze tweede keer echter veel sneller.

UH-1's  66-16720 en 66-16458 nog aan boord van het schip in de Rotterdamse haven voor vertrek naar Valkenburg 
 

Op 3 juli 1991 arriveerden de eerste helikopters uit Rotterdam en al 3 weken later kwam het laatste groepje , weer Chinooks , op Valkenburg aan. Het weer was de hele periode ideaal waardoor alle vluchten onvertraagd plaats konden vinden. Deze keer kwamen er 436 , dus 35 meer heli's terug via Valkenburg dan er weggingen een jaar eerder. Als je naar de registraties kijkt zijn 70 van de 401 helikopters niet terug te vinden. Dat betekent twee dingen; nu bij terugkomst ruim 100 nieuwe heli's waargenomen en er worden er z'n 70 (door ons) vermist. Die 100 nieuwe zijn waarschijnlijk op andere manieren in de Golf terecht gekomen en er zitten fabrieks nieuwe helikopters bij. Bij de "verdwenen" heli's zijn ook meerdere oorzaken; er zijn helikopters vanuit Rotterdam met binnenvaartschepen naar Duitsland teruggekeerd omdat ze niet vliegwaardig waren wegens defecten en oorlogschade EN waarschijnlijk zijn er ook nog heli's achtergebleven.

 

De operatie per dag
De maand juli telt 31 dagen en op 30 daarvan waren er helikopters van het Amerikaanse leger aanwezig op Valkenburg. Het begon op maandag de 1e met een UH-1H en zo eindigde het ook op de 30e. In de tussenliggende dagen arriveerden er zo'n 430 helikopters uit de Rotterdamse haven. De meeste vlogen na een controle door naar hun thuisbasis in Duitsland, maar een aantal heli's vertrok naar Bremen of naar Brussel. Soms arriveerden de heli's in groepjes maar meestal vlogen ze apart. Tot en met 19 juli waren de meeste helikopters

oude bekenden, van Ansbach en Hanau, die vorig jaar de andere kant op waren gevlogen. Het spul van de laatste 10 dagen was 'nieuw' omdat het in 1990 vanaf Feucht via Bremen naar de Golf was gegaan. Deze toestellen zullen dan ook wel actief deel hebben genomen aan de operatie Desert Storm, maar het gerucht ging  dat de meeste heli's van de eerste ladingen voornamelijk als reserves hebben gediend. Dat zou dan niet gelden voor de AH-1F 057, die 9 dagen kapot op de kop van de flightline heeft gestaan , waarvan werd gezegd dat er een aantal T72 kill's op te zien was. Aan de strijd zouden ook geen UH-1H's hebben deelgenomen, terwijl de CH-47's werden ingezet voor vervoer van krijgsgevangenen, gewonden, en voedsel. Het vertrek naar Duitsland vond meestal wel groepsgewijs plaats, waarbij een formatie van 11 OH-58D Combat Scouts een record vestigde. 

De volgende toevoegingen bij de serials zijn gebruikt;
   r     =  ruit
   c    =  cirkel
   v    =  vierkant
   d    =  driehoek
  =  voorzien van haaienbek
   =  rood kruis (Medevac)
   =  heli in woestijnkleuren
 

donderdag 4 juli 1991
De zes belletjes van de vorige dag vertrekken al om 09.34 naar Eindhoven en twee van de Kiowa's maken weer wat testvluchten. Vanaf 11.40 begint het feest dat duurt tot 's avonds half acht. In totaal arriveren er 50 heli's waarvan de meeste landen op de kop van baan 17. Om het ingewikkeld te maken gaan een paar Blackhawks en een UH-1 heen en weer vliegen naar de haven om piloten terug te brengen die dan weer een volgende kist kunnen overvliegen. De zogenaamde shuttlekisten. Andere noemenswaardige feiten deze dag zijn een bijna botsing tussen de NRN136 die opstijgt van baan 05 en een birdhit heeft en de PH-SIR die vrolijk boven Rijnsburg vloog zonder dat te hebben gemeld. 's Avonds maakt de 304 nog een lowpass over de flightline met z'n FLIR uit.
Arrivals   Departures


vrijdag 5 juli 1991
Nederlands is vanaf 1 juli voorzitter van de EG en in Joegoslavië hebben ze ruzie dus moet er in Den Haag vergaderd worden. De gronddienst heeft het er maar moeilijk mee en als noodoplossing worden de VIP-toestellen geparkeerd op baan 17 ter hoogte van de Oude Broekweg. Dat moeten ze vaker doen. Het af en aan vliegen gaat ondertussen onverminderd door, want parkeren in de haven kost hoopjes geld. In scherpe tegenstelling tot het gebeuren van vorig jaar is het vandaag en ook op andere dagen heet en zonnig. Op het hoofdplatform staan 's avonds nog 7 Kiowa's en de baseflight UH-1, terwijl de andere heli's op de flightline (spots 5 en 6) staan.

zaterdag 6 juli 1991
's Ochtends vertrekt al vroeg een Blackhawk en komt er eentje uit het oosten met piloten voor de 5 anderen, die samen om 13.30 naar Keulen-Bonn vertrekken. Er vertrekken ook nog wat Chinooks en er komen er ook weer een paar bij.
Arrivals   Departures


zondag 7 juli 1991
De kerk is nog maar net uit of de Amerikanen laten 2 Chinooks vertrekken, verder gebeurt er de hele dag niets. Er staan nu nog 7 Kiowa's, 1 UH-1 , 2 UH-60 , en 1 CH-47 op het vliegveld. Het verhaal doet de ronde dat er de afgelopen week in de haven een helikopter tegen een kraan is opgevlogen. Diverse personen vertellen dit met telkens weer een ander type helikopter en tot op heden is het nog niet bevestigd.
Departures


maandag 8 juli 1991
In de ochtend gebeurt er niet veel maar vanaf 12.15 tot ongeveer half tien 's avonds wordt er flink gevlogen. In totaal arriveert er een record aantal van 55 heli's, en een Kiowa en Blackhawk draaien ook wat circuitjes. Als shuttle fungeren de 24642 en 26153. Vandaag arriveren ook de eerste kisten in gele woestijnkleuren. Een registratie is er vanaf het hek niet op te zien. Door het warme weer is het druk op het (naakt)strand en veel heli's vliegen dan ook met de deuren wijd open en beneden de 500 voet. Ze weten niet wat ze zien !

dinsdag 9 juli 1991
Ook vandaag is het weer aangenaam zonnig weer. Kiowa 15460 maakt daarom een tussenlanding op het strand bij Wassenaar om wat zonaanbidders af te zetten. Alle heli's starten en landen op baan 17. In de Rotterdamse haven gaan de sjorders staken, wat voor de Amerikanen reden is om een aantal schepen te laten uitwijken naar Antwerpen en Bremen. Deze schepen vervoeren gelukkig alleen maar rollend materieel. Het bericht van de staking is nog maar net op het nieuws geweest of er landt een C-12 die een retourtje Bremen op zak heeft en de baseflight UH-1H verdwijnt langs de kust naar Rotterdam en vandaar naar Coleman. Diverse Apaches en Kiowa's maken testvluchten. Een van de piloten van zo'n Apache vond dat er maar een "lot of spectators"  langs het hek stonden en volgens Pieter van Polanen "vroeg een Kiowa om een andere piloot" (nadenkertje). 's Avonds staan er nog 40 heli's op het veld.

woensdag 10 juli 1991
Om 08.22 vertrekt al de eerste formatie van 6 OH-58D's. Het wordt ook nu weer een drukke dag met diverse Apaches die circuitjes draaien, soms wel drie tegelijk. Het is wederom een warme dag en de verkeersleiding en de spotters kunnen al die bewegingen met moeite bijhouden. De piloot van een sportmug uit Zwitserland probeert dan ook vergeefs contact te krijgen met de toren. Bij het plaatsje Sevenum staat een OH-58 aan de grond en om 09.32 gaan de 2 UH-60's er naar toe om het slachtoffer op te halen. Waarschijnlijk gaat het om de 20357 die bij vertrek ook al problemen had.
Arrivals   Departures


donderdag 11 juli 1991
De dag begint goed met om 07.23 een voorzorgslanding van de 307 met motor 3 in vaanstand. Tot 10.30 starten en landen er heli's en dan is het een uurtje stil omdat we op Valkenburg een nieuwe commandant krijgen. De Duitsers verzorgen net als bij vorig jaar, en net als op de 5e, twee keer voor vervoer vanuit Duitsland met een CH-53G. Daarna wordt er tot vier uur nauwelijks meer gevlogen omdat deze dag ook de zomerverlofperiode van het marinepersoneel begint. Ze treffen het wel want het is vandaag zo'n 30°C !

 

vrijdag 12 juli 1991
In de ochtend valt er nog iets te beleven, maar 's middags gebeurt er niets. Pas om 17.30 wordt de stilte verbroken door iets wat enigzins lijkt op het geluid van de helicopters. Het blijkt een DC-6 te zijn op een Valco departure recht over het veld.
Arrivals   Departures


zaterdag 13 juli 1991
Ook nu enkel weer een aantal vertrekkende helikopters, waarvan er om 13.00 nog over zijn de baseflight OH-58A 15052, de kapotte desert AH-1F 057 en de UH-60A 26146. Van de flight van 13.00 valt nog te melden dat de leader net na de start om 12.30 een hydraulisch probleem heeft. waarna ze alle 4 weer landen om het een  half uur later nog een keer te proberen.
Departures


zondag 14 juli 1991
Het leek er sinds zaterdag even op dat de operatie was afgelopen, maar vanaf circa half één arriveert er weer een nieuwe lading heli's , zij het dat de tussenliggende periodes erg lang zijn. Er is kennelijk toch weer en nieuw schip de haven binnengelopen. Achteraf blijkt dat de Amerikanen de stakende havenarbeiders niet nodig hadden omdat ze de heli's zelf uit het schip halen.
Arrivals 


maandag 15 juli 1991
Het schip is nog niet leeg en tot 11.00 arriveren er weer een aantal heli's. Het weer wordt dan slechter, het gaat miezeren en één Apache mag 's ochtends zelfs even droog staan in hangaar 6. Om drie uur is het weer opgeklaard en beginnen ze weer met het overvliegen.
Arrivals   Departures


dinsdag 16 juli 1991
Een drukke dag met ook nu weer wat Apaches die circuitjes draaien. De MLD Orions kunnen de eerste 4 spots op de flight nog steeds niet gebruiken, zodat er een paar geparkeerd worden bij de brandweer en op de nieuwe spots 22 en 24. Vanwege het zomerverlof wordt er trouwens niet veel gevlogen. Verder valt er zowaar niet veel te melden.
Arrivals   Departures


woensdag 17 juli 1991
Het veld is nog maar net 10 minuten open of de eerste 6 Apaches vertrekken naar het oosten. Zo volgen er nog meer vandaag, maar uit de haven komen er nog steeds bij. Er wordt gewerkt aan de hoofdbaan 05/23 en ook de Orions gebruiken nu de dwarsbaan, vandaag  richting 35. Over het traject Hoek van Holland - Valkenburg doet een Kiowa  + 15 min. maar een Apache vliegt duidelijk iets sneller , want de 15093 wordt ingehaald door de 68956. Tussen de middag vertrekt dan eindelijk de gerepareerde desert AH-1F 057, begeleid door een Blackhawk. Erg fraai zijn deze dag de Huey Cobra's , waarvan enkele zijn getooid met een levensgrote haaiebek. Om half negen 's avonds sluit het veld.
Arrivals   Departures


donderdag 18 juli 1991
Ook nu weer een AH-1 met fraaie haaietanden. Samen met de exemplaren van de volgende dag vliegen ze dezelfde dag nog naar Duitsland, zodat rond de middag alle Cobra's zijn vertrokken. Vanwege de regen wordt er in de middag nauwelijks meer gevlogen.

vrijdag 19 juli 1991
Er wordt nog steeds gewerkt aan de hoofdbaan en ook vandaag gebruiken de Orions en de heli's baan 35. Heel spectaculair is de aankomst van 3 Apaches in close formation. Ze maken een  "low go with a left break"  over baan 35, zoiets als 3 straaljagers in de break maar dan anders. Dankzij donateur Hans van der Does, zijn vrouw en de gemeente Valkenburg staat er nu bij de C-poort op de Oude Broekweg een afvalbak waarin je als spotter je lege blikjes in kwijt kan. Dat was hard nodig want de sloten raakten aardig vol. Rond 3 uur gaat de hoofdbaan weer open. 
Arrivals   Departures


zaterdag 20 juli 1991
De laatste overgebleven kisten vertrekken 's ochtends om ruimte te maken voor de volgende lading , want er is weer een schip binnengelopen. De nieuwe lichting begint gelijk goed met de eerste van in totaal 5 Blackhawks in woestijnkleuren. Deze heeft zelfs ook nog de code HJ-6 op de staart staan. Ook voor het eerst arriveren er UH-60's met rode kruizen, verder nog desert AH-1's, deze keer mèt registratie.
Arrivals   Departures


zondag 21 juli 1991
De zondagsrust duurt tot 12.00 als er een U-21 landt. Het is mooi strandweer en vanwege de geluidsoverlast (er was weer eens geklaagd) laten ze de heli's nu landen op baan 05. Aan het eind van de dag staan er wel 14 Chinooks op het veld. Nieuwe shuttlekist wordt de Blackhawk 26002. Veel van de OH-58's van vandaag en de komende dagen hebben ook nog een romeinse I , II of III op de staart , hetzij verticaal , hetzij liggend. Hiermee wordt de flight aangeduid waarbij ze zijn ingedeeld. 

maandag 22 juli 1991
Het veld is nog niet officieel open maar de eerste Huey Cobra taxiet vóór acht uur al uit en gaat op baan 05 staan. In totaal bestaat de formatie uit 10 kisten die een flinke rommel maken.De boeren zijn namelijk aan het hooien en veel van dat spul wordt op de baan geblazen. Aan de Blackhawk 23693 wordt verzocht om even boven de baankruising te blijven hangen zodat er niet geveegd hoeft te worden. Keurig geregeld toch ? De AH-1 15479 is nog maar voor de helft in woestijnkleuren, de rest was er kennelijk al afgespoeld. Om de spotters op de Oude Broekweg wat afleiding te geven worden er jonge koeien de wei in gelaten, die prompt in de sloot terecht komen. Da's weer wat anders dan steeds oude koeien uit de sloot te moeten halen. 
Arrivals   Departures


dinsdag 23 juli 1991
Vandaag vertrekt onder andere één van de fraaiste Huey Cobra's . Het is de 15643 die in desertkleuren is met een grote haaienbek en onwijs groot de tekst "Sand Shark" op de zijkant heeft staan. De piloot van de baseflight 15052 maakt nog wat luchtfoto's van het vliegveld ter herinnering en vandaag doet het verhaal de ronde dat de MARID (Marine Inlichtingen Dienst) er een probleem van maakte op het veld de serials van de desert AH-1's van 8 en 9 juli aan spotters had doorgegeven. Die MARID toch ! Ook opvallend en tegelijk ook verwarrend is het bezoek van een grijze U-21, de 18014, die er op de 12e nog wit uitzag.

woensdag 24 juli 1991
Het zal u niets verbazen dat er ook deze dag wat gebeurde. Allereerst vertrekt ZKH Prins Claus illegaal vanaf Valkenburg. De filmbeelden in het journaal zijn van buiten het hek en ze laten ook nog stukjes Chinook zien. 's Middags vertrekken er twee desert Kiowa's de 16225 en de 15398, waarvan de leader al na 10 minuten problemen krijgt met z'n motor. Ze maken een voorzorgslanding in een weiland bij Nieuwekerk en besluiten naar Valkenburg terug te keren. Om 17.00 vertrekken ze weer samen, deze keer echter naar de Rotterdamse haven en om 18.00 keert de 15398 alleen terug. Kennelijk zal de 16225 per binnenvaartschip terug gaan, evenals trouwens zo'n 70 andere exemplaren die Valkenburg nooit gezien hebben.

donderdag 25 juli 1991
Het loopt nu echt op z'n eind. De laatste UH-1H arriveert uit de haven en om 12.30 vertrekt er een formatie van 8 Blackhawks. Er staan nu nog 1 OH-58 en 3 Chinooks. Ook de meeste spotters zitten nu thuis bij te komen, een Orion mag zowaar weer op spot 5 geparkeerd worden en tussen al dat helikoptergeweld door zijn de twee lichtmasten op het hoofdplatform, zeg maar die van Havel, sinds gisteren voorzien van rood-witte striping. Ze verwachten hen zeker weer terug.
Arrivals   Departures


vrijdag 26 juli 1991
De baseflight Kiowa vertrekt langs de kust naar Brussel, maar de 2 Chinooks die de piloten voor de 3 nog aanwezige exemplaren moeten brengen komen niet opdagen. Eén aanwezige Chinook wordt nog wel tijdelijk op de taxibaan naar baan 23 geparkeerd om te kunnen proefdraaien.
Departures


maandag 29 juli 1991
Met twee Chinooks arriveren eindelijk de nodige piloten en aan het eind van de ochtend zijn alle CH-47D's vertrokken. Er staat nu alleen nog een UH-1H, waarvan de motor wordt getest. Prins Claus arriveert vandaag weer illegaal uit het zonnige Italië en om te voorkomen dat we dat ook op TV zullen zien, wordt de Citation geparkeerd in de buurt van het zigeunerkamp bij Wassenaar, in ieder geval uit het zicht. Het staat dan ook pas donderdags in de kranten.
Arrivals   Departures


Dinsdag 30 juli vertrekt dan echt de allerlaatste USArmy UH-1H en komt er een eind aan waarschijnlijk de drukste vier weken uit de geschiedenis van het vliegveld.